Ο Βουκεφάλας ήταν το άλογο του Μεγάλου Αλεξάνδρου και ένα από τα πιο γνωστά άλογα στην παγκόσμια ιστορία.
Πολλές φορές περιγράφεται ως σκούρου χρώματος, ψηλό και πολύ δυνατό, όπως άλλωστε τα περισσότερα Θεσσαλικά άλογα εκείνης της εποχής. Σύμφωνα με τον Πλούταρχο, ο Φιλόνικος ο Θεσσαλός, ένας έμπορος αλόγων, πρότεινε στον Φίλιππο της Μακεδονίας, να αγοράσει τον Βουκεφάλα για δεκατρία τάλαντα. Η ετυμηγορία των παρευρισκόμενων Μακεδόνων ήταν ότι πρόκειται για ένα άγριο και ατίθασσο άλογο, το οποίο κανείς δεν θα μπορούσε να δαμάσει. Ο Φίλιππος ήταν έτοιμος να απορρίψει την προσφορά αν δεν παρέμβαινε ο γιος του Αλέξανδρος. Ο νεαρός τότε Αλέξανδρος παρατηρώντας τη συμπεριφορά του αλόγου, διαπίστωσε ότι φοβόταν τη σκιά του. Έτσι, πλησιάζοντάς το, άρπαξε τα χαλινάρια του και το έστρεψε προς τον ήλιο. Αφού το άλογο δεν έβλεπε την σκιά του, ηρέμησε και έτσι κατάφερε ο Αλέξανδρος να το ιππεύσει. Οι παρευρισκόμενοι ζητωκραύγασαν τον νεαρό Αλέξανδρο και ο πατέρας του Φίλιππος, λένε από τη μεγάλη χαρά του, τον ασπάστηκε και του είπε:
«Γιε μου, ψάξε για βασίλειο αντάξιό σου. Η Μακεδονία είναι μικρό βασίλειο για να σε χωρέσει».
Ο Αλέξανδρος λέγεται πως ονόμασε το άλογό του Βουκεφάλα, πολύ πιθανόν από το εύρος του μετώπου του. Όμως, σύμφωνα με το λεξικό του Ησύχιου, το Βουκεφάλας δεν ήταν απλά ένα όνομα, αλλά μιά κατηγορία θεσσαλικών αλόγων που έφεραν ένα βούκρανον (βους+κρανίον), δηλ. ένα κεφάλι βοδιού, ως σήμα κατατεθέν των θεσσαλικών ιπποφορβείων, σταμπαρισμένο με πυρωμένο σίδερο στα καπούλια τους. Έτσι η ονομασία πιθανώς προκύπτει από τα καπούλια του αλόγου και όχι το κεφάλι του. Βλ. σχετικά λεξικό Ησύχιου ( σελ. 313 εκδ. Βιβλιοθήκη των Ελλήνων, αναστατική έκδοση1975 ):
«Βουκέφαλος: ίππος εγκεχαραγμένον έχων τοις ισχίοις βούκρανον»Ο Βουκεφάλας θα γινόταν το άλογο που τον συντρόφευε για τα επόμενα περίπου 20 χρόνια. Τόσο πολύ αγαπούσε το άλογό του ώστε, όταν εκείνο τραυματίστηκε μοιραία στην μάχη του Υδάσπη, έδωσε το όνομά του σε μια πόλη της Ασίας. Την ονόμασε Βουκεφάλα.
